Po 1 listopada, gdy znicze gasną, a cmentarne alejki pustoszeją, tysiące chryzantem trafia do śmieci. Tymczasem wiele z tych roślin można z powodzeniem uratować i cieszyć się ich kwitnieniem przez kolejne lata. To wieloletnie byliny, które przy odpowiedniej pielęgnacji z łatwością zimują nawet w polskim klimacie. Oto, co naprawdę warto zrobić z chryzantemami po Wszystkich Świętych – bez mitów i bez błędów.
🌿 Czy chryzantemy to rośliny jednoroczne? Błąd, który kosztuje życie rośliny
Największym błędem popełnianym po Wszystkich Świętych jest przekonanie, że chryzantemy są jednoroczne. Większość odmian dostępnych na rynku to byliny ogrodowe lub chryzantemy doniczkowe, które można przezimować i z powodzeniem wykorzystać w kolejnym sezonie.
👉 Wyrzucając je, pozbywasz się rośliny, która – przy minimalnym wysiłku – zakwitnie ponownie jesienią. Oczywiście, nie każda chryzantema przetrwa polskie mrozy bez wsparcia, ale wiele z nich tak.
✂️ Jak przygotować chryzantemy do zimowania? Instrukcja krok po kroku
1. Przycinanie – absolutna podstawa
Po przekwitnięciu należy skrócić pędy chryzantem na wysokość ok. 10–15 cm nad ziemią. Taki zabieg:
-
chroni roślinę przed przemarzaniem,
-
ułatwia regenerację wiosną,
-
ogranicza ryzyko chorób grzybowych.
Przycinamy ostrym sekatorem, najlepiej w suchy dzień – wilgoć może sprzyjać rozwojowi patogenów.
2. Przechowywanie w doniczkach – jeśli masz miejsce
Jeśli chryzantema rosła w doniczce, najłatwiej będzie ją przenieść do:
-
chłodnej piwnicy,
-
garażu,
-
nieogrzewanej szklarni.
Ważne warunki:
-
temperatura: 0–5°C, ale powyżej zera,
-
światło: niekoniecznie – roślina wchodzi w spoczynek,
-
podlewanie: minimalne, tylko by nie zasuszyć korzeni.
3. Zimowanie w gruncie – to też możliwe
Jeśli chryzantema rosła w gruncie lub chcesz ją do gruntu przesadzić, okryj ją na zimę:
-
warstwą liści,
-
agrowłókniną,
-
gałęziami świerkowymi,
-
słomą.
Najlepiej okrywać dopiero po pierwszych przymrozkach, gdy ziemia lekko zamarznie – zbyt wczesne zabezpieczenie może sprzyjać gniciu.
🪴 Co zrobić z chryzantemą z cmentarza?
To zależy od tego, jak została posadzona:
-
Chryzantemy w plastikowych donicach – najczęściej mają zbitą bryłę korzeniową, mogą wymagać przesadzenia do większej donicy i żyznej gleby.
-
Chryzantemy cięte – niestety nie da się ich odratować, to tylko dekoracja.
-
Chryzantemy w osłonkach – sprawdź, czy pod spodem jest klasyczna doniczka. Jeśli tak, możesz wyjąć roślinę i potraktować jak standardową doniczkową.
Uwaga: wiele chryzantem cmentarnych pochodzi z upraw szklarniowych i nie wszystkie są w pełni odporne na mróz. Warto więc traktować je jako eksperyment – jeśli przezimują, zyskujesz piękne rośliny praktycznie za darmo.
🌞 Jak uprawiać chryzantemy w ogrodzie?
Chryzantemy to jedne z najbardziej niedocenianych bylin ogrodowych w Polsce. Oto jak stworzyć im idealne warunki:
📍 Stanowisko
-
Słoneczne i osłonięte od wiatru.
-
Unikaj miejsc zacienionych – będą słabiej kwitły i gorzej zimowały.
🌱 Gleba
-
Lekko kwaśna do obojętnej (pH 6–7),
-
Przepuszczalna, żyzna, najlepiej z dodatkiem kompostu lub obornika.
💧 Podlewanie
-
Regularne, zwłaszcza w okresie wzrostu i suszy.
-
Nie przelewaj – chryzantemy nie znoszą zalegającej wody przy korzeniach.
🌿 Nawożenie
-
Nawozy wieloskładnikowe do roślin kwitnących.
-
Wczesnym latem można zastosować nawóz z większą ilością azotu dla rozwoju pędów, a później fosforowo-potasowy dla kwitnienia.
✂️ Cięcie letnie
-
W czerwcu i lipcu przycinaj wierzchołki pędów, by pobudzić roślinę do rozkrzewiania i zwiększyć liczbę pąków kwiatowych.
🧪 Czy warto dzielić stare chryzantemy?
Tak, najlepiej co 3–4 lata. Zabieg ten:
-
odmładza roślinę,
-
poprawia kwitnienie,
-
zapobiega chorobom korzeni.
Kiedy dzielić? Wczesną wiosną, zanim roślina ruszy z wegetacją.
🦠 Ochrona przed chorobami i szkodnikami
Chryzantemy mogą być atakowane przez:
-
mszyce,
-
przędziorki,
-
mączniaka prawdziwego,
-
szarą pleśń.
Stosuj środki ekologiczne (np. wyciąg z pokrzywy, czosnku) lub chemiczne, jeśli objawy są silne. Regularne przycinanie i unikanie nadmiernego podlewania zmniejsza ryzyko chorób.
🧠 Podsumowanie: nie wyrzucaj chryzantem – wykorzystaj je z głową!
Zamiast wyrzucać piękne, zdrowe chryzantemy po Wszystkich Świętych, zadbaj o nie i spróbuj przezimować. To nie tylko ekologiczne i ekonomiczne rozwiązanie, ale też satysfakcjonujące ogrodniczo. Wiosną będziesz dumny, że roślina przetrwała dzięki twojej trosce.