Od początku 2026 roku Kraków stanie się miejscem przełomowej zmiany w polityce transportowej. Decyzją Rady Miasta wprowadzona zostanie Strefa Czystego Transportu (SCT), obejmująca znaczną część miasta. Jej celem jest ograniczenie emisji spalin i poprawa jakości powietrza – ale w praktyce oznacza to konkretne zakazy i opłaty dla tysięcy kierowców.
Kogo dotyczy nowa strefa?
Strefa obejmie obszar wewnątrz IV obwodnicy Krakowa, czyli niemal połowę powierzchni miasta. To tam od 1 stycznia 2026 roku nie będzie można wjechać dowolnym samochodem. Nowe przepisy eliminują z ruchu pojazdy niespełniające określonych norm emisji spalin, chyba że właściciel zapłaci za możliwość wjazdu lub kwalifikuje się do zwolnienia.
Bez opłat tylko wybrani
Nie wszyscy kierowcy będą musieli płacić za wjazd do SCT. Zwolnieni z opłat będą:
-
mieszkańcy Krakowa, którzy zakupili swoje pojazdy przed czerwcem 2025 roku i zarejestrują je w systemie,
-
osoby z kartą parkingową dla niepełnosprawnych,
-
kierowcy dowożący pacjentów do placówek medycznych w obrębie strefy,
-
pojazdy specjalne (budowlane, techniczne, kampery, maszyny rolnicze),
-
samochody zabytkowe, wykorzystywane głównie podczas wydarzeń kulturalnych.
Warunkiem korzystania z tych zwolnień będzie rejestracja pojazdu w systemie ZTP, który ruszy jeszcze w 2025 roku.
A co z pozostałymi?
Wszystkie inne pojazdy, które nie spełniają norm emisji i nie należą do mieszkańców Krakowa, będą mogły wjechać do SCT tylko po uiszczeniu opłaty. Przewidziano okres przejściowy, który potrwa do końca 2028 roku:
-
Opłata godzinowa: 2,50 zł (2026–2028),
-
Opłata dzienna: 5 zł (2026), 15 zł (2027),
-
Abonament miesięczny: 100 zł (2026), 250 zł (2027), 500 zł (2028).
Dodatkowo, każdy pojazd zarejestrowany poza Polską (również w krajach UE) będzie musiał zostać zgłoszony przed pierwszym wjazdem do strefy.
Jakie normy trzeba spełnić?
Aby wjechać do SCT bez dodatkowych kosztów, pojazdy muszą spełniać minimalne normy emisji spalin:
-
Samochody osobowe i dostawcze do 3,5 tony:
-
benzynowe: minimum Euro 4 (rocznik 2005+),
-
diesle: minimum Euro 6 (rocznik 2014+).
-
-
Pojazdy ciężarowe i autobusy powyżej 3,5 tony:
-
benzynowe: minimum Euro 4 (od 2005),
-
diesle: minimum Euro 6 (od 2012).
-
To oznacza, że wiele starszych pojazdów – zwłaszcza diesli – straci prawo wjazdu bez opłaty.
Dlaczego Kraków wprowadza SCT?
Decyzja o wprowadzeniu SCT wynika z wieloletnich problemów Krakowa z jakością powietrza. Miasto chce ograniczyć emisję tlenków azotu, pyłów zawieszonych i innych szkodliwych związków, pochodzących głównie z transportu drogowego.
Wcześniejsze podejście do SCT w Krakowie zakończyło się niepowodzeniem – pierwotna uchwała została unieważniona przez sąd w 2024 roku z powodu braków formalnych. Nowy dokument jest jednak szczegółowo dopracowany i zatwierdzony, a jego wdrożenie zaplanowane jest na 1 stycznia 2026.
Czy to początek większej zmiany?
Podobne strefy czystego transportu funkcjonują już w wielu europejskich metropoliach – Berlinie, Paryżu, Londynie. Kraków jako pierwsze miasto w Polsce próbowało je wdrożyć już w 2019 roku (na Kazimierzu), ale dopiero teraz podejmuje ten krok na większą skalę.
Miasto liczy, że SCT nie tylko poprawi jakość życia mieszkańców, ale także zachęci do wymiany starych aut na nowsze, bardziej ekologiczne pojazdy oraz zwiększy popularność transportu publicznego.
Co warto zrobić już teraz?
-
Sprawdź, czy Twój samochód spełnia wymagane normy Euro,
-
Jeśli jesteś mieszkańcem Krakowa – przygotuj się do rejestracji pojazdu w systemie SCT,
-
Zaplanuj ewentualne wydatki na opłaty lub abonament, jeśli Twój samochód nie spełnia kryteriów,
-
Rozważ alternatywne formy transportu – rower, komunikację miejską lub car-sharing.