„Męska Sprawa – Twój Ruch!” – pod takim hasłem rusza tegoroczna kampania ❤️
Dlaczego 23 czerwca jest tak ważny?
Każdego roku 23 czerwca przypomina nam, że rak prostaty to realne zagrożenie. Statystyki są nieubłagane: według Krajowego Rejestru Nowotworów co roku przybywa ponad 18 000 nowych przypadków. To drugi najczęściej diagnozowany nowotwór gruczołu krokowego w Polsce. 😮 Niestety, wciąż zbyt wielu Polaków trafia do lekarza zbyt późno, gdy leczenie staje się trudniejsze.
Czym właściwie jest prostata?
Prostata, czyli gruczoł krokowy, ma wielkość orzecha włoskiego i znajduje się u podstawy pęcherza moczowego. Jej główną rolą jest wytwarzanie płynu, który chroni oraz odżywia plemniki. Z wiekiem komórki gruczołu mogą ulegać niekontrolowanemu wzrostowi – tak powstaje rak prostaty.
Kto jest w grupie ryzyka?
- Mężczyźni po 45 roku życia – ryzyko rośnie z wiekiem. 👴🏻
- Obciążenia genetyczne – mutacje genów BRCA1/BRCA2 czy choroba u ojca lub brata podwajają ryzyko.
- Czynniki środowiskowe: dieta bogata w tłuszcze nasycone, nadwaga, brak ruchu, ekspozycja na toksyny (np. kadm).
- Zaburzenia hormonalne – wysoki poziom testosteronu sprzyja rozrostowi komórek nowotworowych.
Dyskretne objawy – na co zwrócić uwagę? 🔍
- częste nocne oddawanie moczu (nokturia),
- uczucie pieczenia lub ból w czasie mikcji,
- osłabienie strumienia moczu,
- krew w moczu lub spermie,
- bóle dolnej części pleców, bioder czy ud.
Wczesne objawy raka prostaty bywają subtelne, dlatego tak ważna jest profilaktyka raka prostaty.
Zasada 2×P – PSA i per rectum
- Badanie PSA – proste pobranie krwi. Wartość PSA ≥4 ng/ml wymaga konsultacji urologicznej. 📈
- Badanie per rectum – krótka palpacja przez odbytnicę, pozwala ocenić konsystencję i wielkość prostaty.
Specjaliści zalecają: - Mężczyźni 50+ – PSA raz w roku. - Grupy ryzyka – pierwsze badanie już po 40. roku życia, potem co 12 miesięcy.
Nowoczesna diagnostyka ✨
🔬 mpMRI (wieloparametryczny rezonans) – umożliwia precyzyjny obraz guza. 🧭 Biopsja fuzyjna – łączy obraz MRI z USG dla trafniejszego pobrania wycinka. 🛰️ PET/CT PSMA – wykrywa przerzuty na ultrawczesnym etapie.
Metody leczenia
- Aktywna obserwacja – przy niskim ryzyku.
- Prostatektomia radykalna – laparoskopowa lub robotyczna (Da Vinci). 🤖
- Radioterapia – z modulacją dawki IMRT lub protonoterapia.
- Terapia HIFU – ultradźwięki o wysokiej częstotliwości niszczą tylko guz.
- Leczenie systemowe – hormony, chemioterapia, nowe leki ARAT (enzalutamid, apalutamid).
Dieta a rak prostaty 🥗
- Likopen (pomidory) – silny antyoksydant.
- Izoflawony (soja) – regulują gospodarkę hormonalną.
- Kwasy omega-3 (łosoś, siemię lniane) – działają przeciwzapalnie.
- Ogranicz czerwone mięso, alkohol i wysoko przetworzoną żywność.
Aktywność fizyczna to tarcza 🛡️
30 minut umiarkowanego wysiłku 5 dni w tygodniu: - nordic walking 🚶♂️, - jazda na rowerze (z ergonomicznym siodełkiem) 🚴♂️, - pływanie 🏊.
Rola partnerki i rodziny
Badania pokazują, że mężczyźni wspierani przez bliskich o 70 % częściej wykonują badanie PSA. 👩❤️👨 Wspólna wizyta, rozmowa, razem sporządzona lista pytań do lekarza – to działa!
Krok po kroku – jak przygotować się do wizyty u urologa?
- Spisz objawy, nawet jeśli wydają się błahe.
- Zabierz wyniki wcześniejszych badań (PSA, USG).
- Przygotuj listę przyjmowanych leków.
- Nie wstydź się pytać – lekarz jest po to, by rozwiać wątpliwości.
Obalamy mity! 💥
❌ „Badanie per rectum boli”. – Trwa kilkanaście sekund i jest bezbolesne. ❌ „Jeśli nie mam objawów, jestem zdrowy”. – 30 % nowotworów wykrywa się u bezobjawowych. ❌ „Rak prostaty to wyrok”. – W 90 % przypadków wykrytych wcześnie, pięcioletnie przeżycie wynosi ponad 95 %.
Jak świętować Dzień Świadomości Raka Prostaty?
- Zrób badanie PSA w lokalnym punkcie mobilnym (wiele miast oferuje je za darmo 🎁).
- Załóż niebieską wstążkę – symbol solidarności.
- Udostępnij post w mediach społecznościowych z #MęskaSprawa.
- Weź udział w webinarium Polskiego Towarzystwa Urologicznego.
Korzyści z wczesnej diagnostyki
✅ Krótsze i mniej agresywne leczenie. ✅ Mniejsza liczba powikłań (nietrzymanie moczu, zaburzenia erekcji). ✅ Szybszy powrót do normalności – pracy, hobby, życia rodzinnego.
Przyszłość terapii – co nas czeka? 🔮
- Terapia celowana PSMA-lutet – promieniotwórczy lutet wnika tylko w komórki guza.
- Immunoterapia – szczepionki przeciwnowotworowe stymulujące własny układ odpornościowy.
- Sztuczna inteligencja w planowaniu radioterapii zwiększa precyzję o 25 %.
Podsumowanie
Profilaktyka raka prostaty to najlepsza broń przeciw chorobie. Poświęcenie kilku minut na badanie PSA może uratować życie. Skorzystaj z okazji, jaką daje Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty, i zadbaj o siebie lub zachęć bliskich. 💙
Źródło: Krajowy Rejestr Nowotworów, Polskie Towarzystwo Urologiczne, WHO, European Association of Urology