Już wkrótce właścicieli mieszkań w Polsce mogą czekać istotne zmiany. Ministerstwo Rozwoju i Technologii zapowiedziało rozpoczęcie prac nad nową ustawą dotyczącą centralnej ewidencji lokali mieszkalnych, która obejmie zarówno nieruchomości prywatne, jak i publiczne. Celem tych działań ma być zwiększenie przejrzystości rynku mieszkaniowego oraz ograniczenie patologii związanych z najmem krótkoterminowym.
Każde mieszkanie z własnym numerem i statusem
Zgodnie z zapowiedziami wiceministra Tomasza Lewandowskiego, planowana ustawa zakłada utworzenie ogólnopolskiej bazy danych wszystkich lokali mieszkalnych. Każda nieruchomość zostanie przypisana do systemu z unikalnym numerem oraz dokładną informacją o jej przeznaczeniu – niezależnie od tego, czy jest wykorzystywana na potrzeby własne, wynajmowana długoterminowo, czy też przeznaczona do najmu krótkoterminowego (np. przez platformy typu Airbnb).
Ten krok ma ułatwić monitorowanie i kontrolę sposobu wykorzystywania mieszkań, szczególnie w kontekście dużych miast, gdzie działalność najmu krótkoterminowego coraz częściej staje się uciążliwa dla lokalnych społeczności.
Nowe narzędzia dla samorządów
Kluczowym elementem zmian jest przekazanie uprawnień lokalnym władzom, które dzięki centralnej ewidencji zyskają realną możliwość regulowania rynku najmu. Samorządy będą mogły decydować m.in. o:
-
ograniczeniu liczby dni w roku, w których możliwy będzie najem krótkoterminowy (np. do 90 dni),
-
wprowadzeniu zakazów wynajmu w wybranych dzielnicach lub obszarach,
-
monitorowaniu intensywności najmu w konkretnych lokalizacjach.
Takie rozwiązania są już z powodzeniem stosowane m.in. w Berlinie czy Barcelonie i pozwalają zachować równowagę między interesami inwestorów a komfortem życia stałych mieszkańców.
Nowelizacja ustawy o własności lokali – więcej władzy dla wspólnot
Równolegle z pracami nad ewidencją rząd planuje także zmiany w ustawie o własności lokali. Jedną z kluczowych nowości będzie możliwość różnicowania opłat w zależności od sposobu użytkowania lokalu. W praktyce oznacza to, że:
-
właściciele mieszkań przeznaczonych na najem krótkoterminowy mogą zostać obciążeni wyższymi kosztami utrzymania części wspólnych,
-
wspólnoty mieszkaniowe będą mogły uchwalać nowe stawki, jeśli lokale komercyjne generują więcej hałasu, bałaganu czy zużycia infrastruktury.
To odpowiedź na rosnącą liczbę skarg od mieszkańców budynków, w których funkcjonują „mini-hotele”, często działające bez zgody wspólnoty.
Ułatwienia w zarządzaniu wspólnotami
W ramach zapowiadanych zmian, rząd planuje również uproszczenie zasad funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych. Chociaż szczegóły nie zostały jeszcze przedstawione w oficjalnym projekcie ustawy, wiceminister Tomasz Lewandowski zapowiadał działania zmierzające do ograniczenia wpływu firm zarządzających powiązanych z deweloperami.
Celem jest przekazanie większej kontroli samym mieszkańcom – tak, by mogli skuteczniej decydować o sprawach wspólnoty. W przestrzeni medialnej pojawiają się również sugestie dotyczące uproszczenia procedur, np. w zakresie zmiany zarządu, jednak brak na ten moment jednoznacznych informacji potwierdzających likwidację obowiązku angażowania notariusza w takich sytuacjach.
Reakcja na problemy rynku nieruchomości
Zmiany legislacyjne są odpowiedzią na liczne sygnały płynące od mieszkańców dużych miast, takich jak Warszawa, Kraków czy Trójmiasto. W wielu lokalizacjach najem krótkoterminowy destabilizuje życie wspólnot, prowadząc do hałasu, wzmożonego ruchu turystycznego i dezintegracji społecznej.
Centralna ewidencja oraz nowe narzędzia dla wspólnot mają pomóc w przywróceniu ładu na rynku mieszkaniowym i zahamowaniu niekontrolowanego rozwoju „apartamentów na doby”.
Kiedy nowe przepisy mogą wejść w życie?
Prace nad obiema ustawami mają rozpocząć się jeszcze w lipcu 2025 roku. Proces legislacyjny może potrwać kilka miesięcy, ale rząd sygnalizuje, że wprowadzenie regulacji to priorytet.
Dla właścicieli mieszkań oznacza to jedno – czas na przygotowanie się do nowego obowiązku ewidencyjnego i potencjalnych zmian kosztowych.
Co oznacza nowa ewidencja lokali dla właścicieli?
-
Konieczność zgłoszenia lokalu do centralnej bazy,
-
Określenie przeznaczenia mieszkania (własne, wynajem, komercyjny),
-
Możliwe dodatkowe opłaty, jeśli mieszkanie wynajmowane jest krótkoterminowo,
-
Obowiązek przestrzegania lokalnych ograniczeń nałożonych przez samorząd.
Czy to początek większej reformy rynku mieszkaniowego?
Wszystko wskazuje na to, że rząd chce przywrócić równowagę między interesem inwestorów a prawami mieszkańców. Choć propozycje mogą budzić kontrowersje – zwłaszcza wśród osób zarabiających na najmie krótkoterminowym – ich wdrożenie może okazać się niezbędne dla zapewnienia ładu, bezpieczeństwa i przejrzystości rynku nieruchomości.