Od 1 stycznia 2026 roku wchodzą w życie przepisy, które mogą okazać się rewolucyjne dla tysięcy rodziców w Polsce. Czas poświęcony na osobistą opiekę nad dzieckiem, w tym okres zawieszenia działalności gospodarczej, będzie mógł być wliczany do stażu pracy. To oznacza, że osoby wychowujące dzieci nie będą już karane zawodowo za przerwę w karierze.
Zmiana ta ma ogromne znaczenie szczególnie dla matek i ojców, którzy na pewien czas zrezygnowali z pracy lub prowadzenia firmy, by skupić się na rodzinie. Do tej pory takie okresy były pomijane przy ustalaniu praw pracowniczych – teraz sytuacja się zmieni.
👶 Kogo obejmą nowe przepisy?
Nowelizacja przewiduje, że do stażu pracy będą doliczane okresy zawieszenia działalności gospodarczej pod warunkiem, że miały one związek z osobistą opieką nad dzieckiem.
Nowe regulacje dotyczą:
-
osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą,
-
osób współpracujących z przedsiębiorcą (np. małżonka pomagającego w firmie),
-
przedsiębiorców, którzy zawiesili firmę z powodu wychowywania dziecka.
📅 Co daje wliczenie do stażu pracy?
Zyski z doliczenia okresu opieki nad dzieckiem do stażu są konkretne i mierzalne. Pracownik lub pracownica po powrocie na etat zyska prawo m.in. do:
-
dłuższego urlopu wypoczynkowego (np. 26 dni po osiągnięciu 10-letniego stażu),
-
dłuższego okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
-
wyższej odprawy w przypadku zwolnienia (np. przy zwolnieniach grupowych),
-
dodatku stażowego, jeśli taki przewidują wewnętrzne przepisy zakładu pracy.
Dzięki temu osoby, które na pewien czas zrezygnowały z kariery zawodowej, nie będą traktowane jako „pracownicy bez doświadczenia”, mimo że przez lata pracowały w ramach własnej działalności lub wychowywały dzieci.
👩👧 Przykład z życia: powrót mamy po przerwie do pracy
Pani Anna przez 4 lata prowadziła jednoosobową działalność gospodarczą jako grafik komputerowy. W 2021 roku zawiesiła firmę, ponieważ urodziła dziecko i zdecydowała się poświęcić czas na jego wychowanie. Przez cały okres zawieszenia działalności opłacała dobrowolne składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
W 2026 roku Pani Anna postanawia wrócić na rynek pracy i podejmuje zatrudnienie na umowę o pracę w agencji reklamowej.
Jakie korzyści zyska dzięki nowym przepisom?
-
4 lata prowadzenia firmy i 2 lata opieki nad dzieckiem (z zawieszoną działalnością) zostaną doliczone do jej stażu pracy.
-
Pani Anna będzie traktowana jak osoba z 6-letnim stażem pracy, mimo że formalnie nie pracowała na etacie.
-
Po 4 dodatkowych latach pracy na umowie o pracę (czyli łącznie 10 lat stażu), zyska prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego.
-
Może także otrzymać wyższy dodatek stażowy, jeśli będzie on obowiązywał w firmie.
-
W przypadku zwolnienia, przysługiwać jej będzie dłuższy okres wypowiedzenia oraz wyższa odprawa.
🧾 Jak udokumentować ten okres?
Aby okres zawieszenia działalności gospodarczej został uznany za część stażu pracy, konieczne będzie potwierdzenie, że w tym czasie opłacane były składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Kluczowe dokumenty wystawi Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
ZUS będzie potwierdzać m.in.:
-
okresy prowadzenia działalności i zawieszenia firmy,
-
status osoby współpracującej,
-
ubezpieczenie zdrowotne w ramach tzw. ulgi na start,
-
nawet okresy sprzed 1999 roku – jeśli zachowała się dokumentacja i opłacono składki.
👩👦 Przerwa na dziecko = rozwój zawodowy?
Zmiany mają na celu zrównanie sytuacji rodziców wracających na rynek pracy z osobami, które miały ciągłość zatrudnienia. Rząd chce w ten sposób przeciwdziałać wykluczeniu zawodowemu tych, którzy świadomie wybrali rodzicielstwo i dom kosztem aktywności zawodowej.
Dotychczas zdarzało się, że rodzice – szczególnie kobiety – wracając po kilkuletniej przerwie, byli traktowani jako początkujący pracownicy, bez uprawnień wynikających ze stażu. Od 2026 r. ten scenariusz przestanie obowiązywać.
📌 Zmiany obejmą też osoby współpracujące
Ważną grupą objętą nowelizacją są osoby współpracujące z przedsiębiorcą, np. żony lub mężowie, którzy pomagali w prowadzeniu firmy. Jeśli z tytułu tej współpracy były opłacane odpowiednie składki, także te okresy będą zaliczane do stażu pracy – co w praktyce otworzy drogę do takich samych przywilejów pracowniczych, jak u osób zatrudnionych na etacie.
⏳ Kiedy przepisy wejdą w życie?
Nowelizacja ustawy przewiduje, że nowe regulacje będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Ustalono długie vacatio legis, aby dać czas:
-
pracodawcom na dostosowanie systemów kadrowych i przeliczenie stażu,
-
ZUS-owi na przygotowanie dokumentacji,
-
pracownikom i przedsiębiorcom na skompletowanie zaświadczeń.
Co ważne – zmiany będą działać wstecz. To znaczy, że także okresy sprzed 2026 roku będą mogły zostać zaliczone do stażu pracy, o ile spełniają ustawowe warunki.
🧠 Podsumowanie
Zmiany od 2026 roku to realne wsparcie dla rodziców, którzy zdecydowali się na przerwę w karierze zawodowej, by zająć się wychowaniem dziecka. Dzięki nowym przepisom czas ten nie pójdzie na marne – zostanie uznany jako część stażu pracy, co przełoży się na konkretne korzyści w zatrudnieniu. Dla wielu rodzin to długo oczekiwana zmiana, która wreszcie docenia pracę wykonywaną poza etatem, ale na rzecz rodziny.