Jeszcze niedawno każda osoba zarejestrowana jako bezrobotna w urzędzie pracy musiała bardzo uważać – odmowa oferty pracy mogła skutkować nie tylko wykreśleniem z rejestru, ale i utratą ubezpieczenia zdrowotnego. Choć teoretycznie istniały pewne zabezpieczenia, praktyka często wyglądała inaczej. Nowe przepisy z 2025 roku zmieniają to podejście diametralnie, wprowadzając więcej zrozumienia, elastyczności i współpracy z osobą bezrobotną.
🔄 Jak było wcześniej? Czy naprawdę nie można było odmówić?
Choć powszechnie uważano, że bezrobotny z góry musi przyjąć każdą propozycję pracy z PUP, prawda była nieco bardziej złożona:
✅ Co mówiły stare przepisy?
-
Bezrobotny mógł odmówić przyjęcia propozycji, jeśli nie była to tzw. „odpowiednia praca”.
-
Praca była uznawana za odpowiednią, jeśli:
-
Podlegała ubezpieczeniu społecznemu,
-
Była zgodna z kwalifikacjami lub doświadczeniem zawodowym,
-
Mieściła się w rozsądnej odległości (maks. 3 godziny dojazdu w obie strony transportem publicznym),
-
Oferowała wynagrodzenie nie niższe niż płaca minimalna.
-
❌ Ale w praktyce:
-
Już pierwsza odmowa bez wystarczającego uzasadnienia mogła skutkować:
-
Utratą statusu bezrobotnego (na 120 dni),
-
Utraceniem ubezpieczenia zdrowotnego,
-
Przerwaniem dostępu do programów aktywizacyjnych.
-
-
Wiele osób bało się odmówić, nawet jeśli oferta była niedopasowana – obawiali się sankcji.
🆕 Co się zmieniło od 2025 roku?
Nowelizacja ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia przyniosła przełomową zmianę: bezrobotny może odmówić oferty z PUP bez konsekwencji, o ile nie została jeszcze formalnie przyjęta.
🟢 Teraz możesz bezpiecznie odmówić:
-
Pracy,
-
Szkolenia,
-
Stażu,
-
Doradztwa zawodowego,
-
Innych form wsparcia z PUP.
Dopóki nie podpiszesz umowy lub nie przyjmiesz skierowania, możesz powiedzieć „nie” – bez utraty statusu i ubezpieczenia zdrowotnego.
📋 Kiedy nadal można stracić status bezrobotnego?
❗ Status zostanie odebrany, jeśli:
-
Przyjmiesz ofertę, ale z własnej winy nie podejmiesz działania (np. nie zgłosisz się do pracy, nie rozpoczniesz szkolenia).
-
Odmówisz udziału w pracach społecznie użytecznych, bez ważnego powodu (to wyjątek od nowych zasad).
-
Nie pojawisz się na wezwanie urzędu lub nie dopełnisz formalności rejestracyjnych.
W takich przypadkach utrata statusu trwa 90 dni, co oznacza również:
-
przerwanie ubezpieczenia zdrowotnego,
-
brak dostępu do pomocy publicznej (np. zasiłku),
-
konieczność ponownej rejestracji po okresie sankcji.
👩👧 Kto jest chroniony przed utratą statusu?
Nowe przepisy przewidują ochronę w szczególnych sytuacjach życiowych:
-
Kobiety w ciąży,
-
Rodzice opiekujący się dzieckiem (gdy nie mają możliwości zapewnienia opieki),
-
Osoby w sytuacjach losowych, np. choroba, wypadek, hospitalizacja.
W takich przypadkach nawet odmowa udziału w działaniach PUP nie prowadzi do utraty statusu bezrobotnego.
👩🏫 Przykład: jak wygląda to w praktyce?
Kasia, lat 29, samotna mama z Łodzi, została zaproszona przez urząd pracy na szkolenie zawodowe z zakresu obsługi wózka widłowego. Szkolenie odbywa się 15 km od jej miejsca zamieszkania, codziennie od 8:00 do 16:00. Kasia nie ma możliwości zapewnienia opieki dla swojego 3-letniego syna.
Co zrobiłaby wcześniej?
-
Czuła presję, by mimo wszystko zaakceptować ofertę – w obawie o utratę ubezpieczenia.
-
Gdyby odmówiła, mogłaby zostać wykreślona z rejestru.
Co może zrobić teraz?
-
Odmówić udziału w szkoleniu, powołując się na brak możliwości opieki nad dzieckiem.
-
Zachować status bezrobotnej i prawo do ubezpieczenia.
-
Urząd pracy powinien zaproponować inny, dopasowany program.
📌 Podsumowanie: co zyskują bezrobotni po zmianach?
🤝 Nowe podejście – mniej przymusu, więcej zrozumienia
Celem reformy jest zwiększenie skuteczności aktywizacji bezrobotnych, ale bez presji i strachu przed utratą świadczeń. Teraz to PUP ma obowiązek lepiej dopasować ofertę, a Ty – jako bezrobotny – masz prawo decydować, co jest dla Ciebie odpowiednie.
📣 Co warto zapamiętać?
✅ Możesz odmówić źle dopasowanej oferty – bez ryzyka.
✅ Odmowa nie przekreśla dostępu do opieki zdrowotnej.
✅ Masz prawo oczekiwać wsparcia zgodnego z Twoją sytuacją.
✅ PUP musi traktować Cię jak partnera, nie jak petenta.
Urząd pracy już nie zmusi Cię do każdej pracy. Masz prawo wybierać, nie tylko wykonywać polecenia.