Kontrowersje wokół wydatkowania funduszy z Krajowego Planu Odbudowy w branży HoReCa przerodziły się w ogólnokrajową akcję kontrolną. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) wraz z resortem funduszy rozpoczęły weryfikację, która obejmie wszystkich operatorów programu.
Wypłaty wstrzymane do czasu wyjaśnień
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej poinformowało, że dalsze przekazywanie pieniędzy z budżetu 1,24 mld zł dla sektora hotelarstwa, gastronomii i cateringu zostało wstrzymane. Do tej pory przedsiębiorcy otrzymali mniej niż 10% środków. Decyzja ma obowiązywać do czasu poznania wyników kontroli, które wstępnie zapowiedziano na koniec września 2025 r.
Wiceminister Jan Szyszko podkreślił, że weryfikacja obejmie zarówno beneficjentów, jak i operatorów, którzy odpowiadali za wybór projektów.
— Każda złotówka zostanie sprawdzona — zapewnił.
Co wywołało burzę?
Afera wybuchła po tym, jak na stronie KPO opublikowano mapę beneficjentów programu HoReCa. Wśród dofinansowanych projektów znalazły się zakupy, które wzbudziły emocje w opinii publicznej — jachty, solaria, wirtualne strzelnice czy klub dla swingersów.
Choć w wielu przypadkach wydatki mogły mieścić się w katalogu kosztów kwalifikowanych, ich charakter skłonił rząd do sprawdzenia, czy inwestycje faktycznie realizują cele programu.
Jak działają kontrole?
PARP prowadzi proces w dwóch etapach:
-
Analiza dokumentów – weryfikacja faktur, umów i wniosków o płatność.
-
Kontrole w terenie – wizyty w siedzibach firm, sprawdzenie faktycznego wykorzystania zakupionych środków.
Szczególną uwagę poświęcono Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego, jednak kontrola dotyczy wszystkich pięciu operatorów odpowiedzialnych za wdrażanie programu.
Zasady finansowania
Dotacje w programie HoReCa były przyznawane w formie refundacji — przedsiębiorca najpierw finansował projekt samodzielnie, a po jego zakończeniu składał wniosek o zwrot.
-
Poziom dofinansowania: do 90% kosztów kwalifikowanych.
-
Wkład własny: minimum 10% wartości projektu.
-
VAT: koszt niekwalifikowany.
-
Trwałość projektu: obowiązek utrzymania inwestycji przez określony czas i zakaz używania jej do celów prywatnych.
Co dalej?
Rząd zapowiada, że po zakończeniu kontroli wobec podmiotów, które naruszyły przepisy, zostaną wyciągnięte konsekwencje finansowe. Beneficjenci będą musieli oddać środki wraz z odsetkami w ciągu 14 dni od wezwania.
Premier Donald Tusk skomentował sprawę krótko:
„Marnowanie środków z KPO jest niedopuszczalne”.
Resort zapewnia, że uczciwi przedsiębiorcy nie mają powodów do obaw, a celem działań jest ochrona pieniędzy publicznych i zaufania do programów unijnych.