Do tej pory z programu Mama 4 plus korzystały niemal wyłącznie kobiety. Jednak w najbliższym czasie może się to zmienić — rząd zapowiada korektę przepisów, które dyskryminowały ojców wychowujących wielodzietne rodziny. Nowelizacja ustawy ma sprawić, że świadczenie stanie się bardziej dostępne również dla mężczyzn. Co konkretnie ma się zmienić i kto najbardziej zyska na planowanych reformach?
Czym jest świadczenie Mama 4 plus?
Program Mama 4 plus, znany też jako rodzicielskie świadczenie uzupełniające, został wprowadzony w 2019 roku. Jego celem jest wsparcie finansowe dla osób, które wychowały co najmniej czworo dzieci i z tego powodu nie nabyły prawa do minimalnej emerytury. To rozwiązanie ma chronić przed ubóstwem osoby, które całe życie poświęciły rodzinie, rezygnując z pracy zawodowej.
Świadczenie przyznawane jest po osiągnięciu wieku emerytalnego i wynosi maksymalnie tyle, ile aktualna emerytura minimalna – obecnie jest to 1878,91 zł brutto miesięcznie. Jeśli osoba pobiera już jakiekolwiek świadczenie emerytalne lub rentowe, Mama 4 plus wypłacane jest jedynie w wysokości uzupełniającej do tej kwoty.
Dlaczego potrzebna jest zmiana przepisów?
Chociaż nazwa programu sugeruje, że dotyczy on wyłącznie kobiet, to formalnie mężczyźni również mogą ubiegać się o świadczenie. Problem w tym, że obecne przepisy bardzo zawężają sytuacje, w których ojciec może otrzymać Mama 4 plus. Obowiązujące regulacje zakładają, że ojciec może otrzymać wsparcie tylko wtedy, gdy:
-
matka dzieci zmarła,
-
porzuciła rodzinę,
-
przez długi czas nie uczestniczyła w ich wychowaniu.
Takie warunki sprawiają, że wielu ojców, którzy faktycznie poświęcili się opiece nad dziećmi, nie ma realnej szansy na otrzymanie świadczenia.
Co zmieni się w 2025 roku?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało, że w 2025 roku zostaną wprowadzone nowelizacje ustawy o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym. Głównym celem zmian jest zlikwidowanie barier prawnych, które obecnie ograniczają dostęp ojców do programu.
Według zapowiedzi wiceministra Sebastiana Gajewskiego, rząd chce:
-
zrównania praw matek i ojców wychowujących co najmniej czworo dzieci,
-
uwzględnienia sytuacji mężczyzn, którzy zrezygnowali z pracy zawodowej, by zająć się dziećmi,
-
uznania wkładu wychowawczego ojców bez konieczności wykazywania dramatycznych okoliczności, takich jak śmierć matki.
To odpowiedź na liczne głosy krytyki oraz sygnały ze strony Rzecznika Praw Obywatelskich, który wskazywał, że obecne przepisy mogą naruszać zasadę równości zapisaną w Konstytucji RP.
Kto najbardziej skorzysta na zmianach?
Nowelizacja otworzy drzwi do świadczenia dla grupy ojców, którzy dotychczas byli pomijani w systemie wsparcia społecznego. W szczególności skorzystają:
-
samotnie wychowujący ojcowie czworga lub więcej dzieci,
-
mężczyźni, którzy zrezygnowali z pracy zawodowej na rzecz rodziny,
-
osoby, które nie nabyły prawa do minimalnej emerytury, ale wykazały się długoletnim zaangażowaniem w opiekę nad dziećmi.
Kiedy można spodziewać się wejścia zmian w życie?
Na razie nie ma jeszcze konkretnej daty wejścia nowych przepisów, jednak z uwagi na publiczne deklaracje resortu, można się spodziewać, że projekt ustawy zostanie przedstawiony w najbliższych miesiącach. Prawdopodobny termin wejścia zmian to początek 2026 roku, choć proces legislacyjny może przyspieszyć.
Dlaczego to ważne?
Zmiany w programie Mama 4 plus są nie tylko kwestią równości płci, ale również sprawiedliwości społecznej. Wyrównanie szans dla mężczyzn, którzy przez lata pełnili funkcję głowy rodziny i głównego opiekuna dzieci, to krok w stronę bardziej sprawiedliwego systemu emerytalnego. Obecnie wielu z nich żyje bez zabezpieczenia finansowego, mimo że ich wkład w wychowanie dzieci był nie do przecenienia.
Podsumowanie
Program Mama 4 plus przechodzi ważne zmiany, które mają zwiększyć jego dostępność dla ojców wychowujących wielodzietne rodziny. Nowe przepisy mają znieść dyskryminujące warunki, które do tej pory wykluczały wielu mężczyzn z możliwości uzyskania świadczenia. Reforma oznacza realne wsparcie dla tych, którzy poświęcili życie rodzinie, a dziś stoją bez środków do życia. Warto śledzić dalsze kroki legislacyjne, ponieważ zmiany te mogą objąć tysiące polskich rodzin.