Ministerstwo Edukacji Narodowej zapowiada kolejne kroki w reformie polskiej szkoły. Jednym z analizowanych obszarów jest sposób oceniania zachowania uczniów. Według wstępnych zapowiedzi nowe rozwiązania mogłyby wejść w życie od roku szkolnego 2026/2027, ale na dziś – 2 września 2025 r. – nie ma jeszcze gotowego projektu zmian.
Jak wygląda obecny system?
-
ocena zachowania obowiązuje od klasy IV szkoły podstawowej,
-
uczeń otrzymuje ją na świadectwie na koniec roku,
-
nie wlicza się do średniej ocen,
-
skala ocen to: wzorowe, bardzo dobre, dobre, poprawne, nieodpowiednie, naganne.
Pod uwagę brane są m.in. obowiązki ucznia, kultura osobista, poszanowanie norm i bezpieczeństwo w szkole.
Dlaczego myśli się o zmianach?
Nauczyciele i dyrektorzy wskazują, że:
-
obecny system nie odzwierciedla indywidualnych różnic między uczniami,
-
brakuje miejsca na szczegółową informację zwrotną,
-
nie wspiera wystarczająco rozwoju kompetencji społecznych.
Co rozważa MEN?
Na razie trwają analizy koncepcyjne. Nie rozpoczęto prac legislacyjnych, nie ma też decyzji o całkowitym zniesieniu ocen. W grę wchodzą m.in.:
-
ocena opisowa – podobna do tej w klasach I–III, gdzie nauczyciel opisuje postawy i trudności ucznia,
-
elementy samooceny – uczeń mógłby brać udział w rozmowie o własnych postępach.
To na razie propozycje, a nie wiążące decyzje.
Głosy ze szkół
Nowe pomysły budzą mieszane reakcje.
-
Nauczyciele obawiają się większej biurokracji, szczególnie przy ocenach opisowych.
-
ZNP podkreśla, że w szkołach specjalnych ocena zachowania wymaga szczególnej indywidualizacji. MEN zapewnia, że każda zmiana będzie konsultowana i dostosowana do realiów pracy w szkołach.
Jak jest za granicą?
Polska nie jest jedynym krajem, który szuka nowego sposobu oceniania zachowania.
-
Niemcy – osobna ocena za współpracę i odpowiedzialność, często w formie opisu.
-
Francja – krótkie informacje o zachowaniu i frekwencji, często słowne komentarze.
-
Wielka Brytania – system punktów i nagród, raporty opisowe zamiast stopni.
-
Finlandia i Szwecja – do VI klasy tylko oceny opisowe, nauczyciele podają mocne strony i obszary do poprawy.
-
USA – szkoły stosują własne rubryki, np. kategorie „teamwork”, „respect”, „self-control”.
Trend jest podobny – coraz częściej zachowanie ocenia się opisowo i indywidualnie, a nie tylko jednym słowem czy stopniem.
Reforma „Kompas Jutra. Reforma 26”
Zmiany w ocenianiu wpisują się w szerszy program MEN, którego założenia to:
-
większy nacisk na oceny opisowe,
-
rozwój kompetencji społecznych i emocjonalnych,
-
indywidualne podejście do ucznia.
Od września 2025 r. obowiązują już pierwsze elementy reformy, np. nowe przedmioty w podstawie programowej i ocena funkcjonalna dla uczniów z autyzmem.
Co dalej?
Na dzień 2 września 2025 r.:
-
nie ma gotowego projektu,
-
trwają analizy,
-
planowany termin wdrożenia zmian to rok szkolny 2026/2027.
Celem reformy jest sprawiedliwsza i bardziej przejrzysta ocena postaw uczniów, która ma wspierać rozwój, a nie tylko formalnie klasyfikować.