Rząd pracuje nad zmianami, które mogą znacząco ułatwić życie spadkobiercom. Przyjęty przez Radę Ministrów projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn przewiduje szereg udogodnień, które pozwolą uniknąć podatku nawet w przypadku przekroczenia ustawowego terminu na zgłoszenie nabycia spadku. To istotna informacja dla osób dziedziczących majątek po bliskich – zarówno prywatny, jak i firmowy.
🕒 Dłuższy czas na zgłoszenie spadku – ale pod warunkiem
Obecnie osoby, które odziedziczyły majątek po zmarłym członku najbliższej rodziny, mają 6 miesięcy na zgłoszenie nabycia do urzędu skarbowego. Niedotrzymanie tego terminu skutkuje utratą ulgi podatkowej i koniecznością zapłaty podatku. Zmiany w przepisach zakładają jednak wprowadzenie wyjątku – jeśli spadkobierca wykaże, że nie ponosi winy za opóźnienie, będzie mógł nadal skorzystać z całkowitego zwolnienia.
Przykłady sytuacji, które mogą zostać uznane za niezawinione:
-
ciężka choroba,
-
zdarzenia losowe (np. wypadki),
-
brak informacji o nabyciu spadku,
-
problemy proceduralne.
To oznacza większą elastyczność w interpretacji przepisów i realną pomoc dla osób, które nieświadomie przekroczyły wymagany termin.
⚖️ Nowa ochrona prawna przed decyzją urzędu
Nowelizacja przewiduje również ważne zabezpieczenie dla podatników. Jeśli urząd skarbowy odmówi przywrócenia terminu, a sąd administracyjny przyzna rację spadkobiercy, będzie możliwe uchylenie niekorzystnej decyzji podatkowej i umarzenie postępowania. Obecnie taka możliwość formalnie nie istnieje, co często prowadziło do nieodwracalnych skutków finansowych, nawet w przypadku ewidentnej niesprawiedliwości.
📅 Zmiana momentu powstania obowiązku podatkowego
Jednym z kluczowych elementów reformy jest nowe określenie momentu, w którym powstaje obowiązek podatkowy. W aktualnym stanie prawnym następuje to w chwili przyjęcia spadku – często automatycznie, jeśli w ciągu sześciu miesięcy nie złożono oświadczenia o jego odrzuceniu.
Po wejściu w życie nowych przepisów, podatek będzie naliczany dopiero wtedy, gdy:
-
sąd wyda prawomocne postanowienie o nabyciu spadku,
-
zostanie zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia,
-
zostanie wydane europejskie poświadczenie spadkowe.
To rozwiązanie daje spadkobiercom więcej czasu na załatwienie formalności i lepsze przygotowanie do rozliczeń podatkowych.
📌 Przykład z życia – jak było, a jak będzie po zmianach:
🧍♂️ Pan Marek – przypadek sprzed zmiany przepisów
Pan Marek mieszka w innym mieście niż jego 84-letnia ciotka, z którą miał sporadyczny kontakt. Po jej śmierci nikt z rodziny nie poinformował go o tym, że został przez nią ujęty w testamencie. Dowiedział się o spadku po 9 miesiącach, kiedy sprawa trafiła do sądu.
Zgodnie z obowiązującym wtedy prawem, miał tylko 6 miesięcy od dnia śmierci ciotki na zgłoszenie spadku do urzędu skarbowego. Niestety, ponieważ ten termin minął, utracił prawo do zwolnienia z podatku i musiał zapłacić kilka tysięcy złotych, mimo że spóźnienie wynikało z braku wiedzy o spadku.
Nie mógł się odwołać ani przywrócić terminu – prawo nie przewidywało takiej możliwości.
✅ Pan Marek w sytuacji po wejściu w życie nowych przepisów
Po zmianie przepisów, gdyby Pan Marek znalazł się w takiej sytuacji dziś, mógłby złożyć wniosek o przywrócenie terminu zgłoszenia nabycia spadku, argumentując, że nie wiedział o śmierci ciotki i o tym, że został spadkobiercą.
Urząd skarbowy miałby obowiązek rozpatrzyć jego wniosek. Gdyby nawet fiskus odmówił, Pan Marek mógłby pójść do sądu administracyjnego. Jeśli sąd przyznałby mu rację – urząd musiałby uchylić decyzję podatkową, a Marek nie zapłaciłby ani złotówki podatku.
Co więcej, nowy obowiązek podatkowy powstałby dopiero w momencie prawomocnego postanowienia sądu o nabyciu spadku, a nie automatycznie po 6 miesiącach od śmierci spadkodawcy. To dałoby Panu Markowi więcej czasu na działanie i formalności.
🎯 Dlaczego to ważne?
Taki przypadek jak Pana Marka zdarza się częściej, niż mogłoby się wydawać – wiele osób dziedziczy majątek bez świadomości lub możliwości załatwienia spraw formalnych na czas. Dzięki zmianom:
-
można uniknąć nieuczciwego podatku,
-
zyskać realną ochronę prawną,
-
i nie tracić pieniędzy z powodu biurokratycznych pułapek.
💬 Co to oznacza w praktyce?
Zmiany w prawie to realne ułatwienie dla tysięcy obywateli. W wielu przypadkach ludzie dziedziczą majątek niespodziewanie – bez wiedzy o konieczności zgłoszenia lub bez możliwości działania w wymaganym czasie. Teraz, zamiast karać ich podatkiem, państwo oferuje szansę na odzyskanie prawa do zwolnienia.
W praktyce oznacza to:
-
mniej formalnych problemów,
-
mniejsze ryzyko utraty zwolnienia z podatku,
-
większą sprawiedliwość i indywidualne podejście do sytuacji spadkobierców.
📌 Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
Projekt ustawy został już przyjęty przez Radę Ministrów, ale zanim nowe regulacje zaczną obowiązywać, muszą jeszcze zostać przegłosowane przez parlament i podpisane przez prezydenta. Planowany termin wejścia w życie to 14 dni po publikacji w Dzienniku Ustaw.
✅ Podsumowanie zmian:
-
Możliwość przywrócenia terminu zgłoszenia spadku, jeśli opóźnienie nie było z winy podatnika.
-
Ochrona przed niekorzystną decyzją urzędu – sąd będzie mógł uchylić decyzję fiskusa.
-
Nowy moment powstania obowiązku podatkowego – po formalnym stwierdzeniu nabycia spadku.
-
Więcej czasu na zgłoszenie spadku bez ryzyka utraty zwolnienia podatkowego.
🧠 Warto wiedzieć:
Zmiany wpisują się w szerszy trend upraszczania procedur podatkowych i dostosowywania prawa do realnych sytuacji życiowych. Dla wielu rodzin, które zmagają się z formalnościami po śmierci bliskiej osoby, to szansa na sprawiedliwe i ludzkie traktowanie przez państwo.