Już wkrótce wejdą w życie przepisy, które mogą odmienić sytuację zawodową setek tysięcy Polaków. Nowelizacja ustawy niesie za sobą konkretne korzyści, zwłaszcza dla tych, którzy dotąd byli pomijani przy naliczaniu stażu pracy. Co dokładnie się zmienia? Kogo obejmą nowe zasady?
Rewolucja w umowach i naliczaniu stażu
Z początkiem 2026 roku wejdą w życie przepisy, które znacząco zmienią sposób naliczania stażu pracy.
Nowelizacja Kodeksu pracy, podpisana właśnie przez prezydenta, zrównuje różne formy zatrudnienia, wliczając je do stażu potrzebnego do nabycia szeregu uprawnień zawodowych i pracowniczych.
Dla wielu osób to długo oczekiwana zmiana, która likwiduje nierówności w traktowaniu pracowników.
Prezydent podpisał ustawę
Nowelizacja została przyjęta przez Sejm we wrześniu, a podpisana przez prezydenta Karola Nawrockiego w październiku. Oficjalny komunikat Kancelarii Prezydenta podkreśla, że nowelizacja:
„przyczyni się do zniesienia dyskryminujących różnic w traktowaniu pracowników ze względu na rodzaj wykonywanej dotychczas pracy.”
To krok w stronę bardziej sprawiedliwego rynku pracy, w którym liczy się realne doświadczenie zawodowe, a nie wyłącznie forma prawna zatrudnienia.
Przepisy będą działały wstecz
Co istotne, nowe przepisy działają również wstecz – oznacza to, że do stażu pracy wliczane będą również okresy sprzed dnia wejścia w życie ustawy, o ile zostaną odpowiednio udokumentowane.
Zgodnie z przepisami, osoby chcące skorzystać z tej możliwości mają 2 lata, by dostarczyć wymagane dokumenty do instytucji publicznych lub pracodawców, jeśli będzie to wymagane przy rekrutacji lub wniosku o świadczenie.
Nowe zasady liczenia stażu pracy
Dotychczas tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę mogły zaliczyć okres zatrudnienia do oficjalnego stażu pracy. Nowelizacja przepisów poszerza ten katalog o wiele innych form aktywności zawodowej. Od teraz do stażu będą wliczane również m.in.:
-
prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej,
-
współpraca z przedsiębiorcą,
-
umowy cywilnoprawne (np. zlecenia, o świadczenie usług, agencyjne),
-
okres zawieszenia działalności w celu opieki nad dzieckiem,
-
członkostwo w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i kółkach rolniczych,
-
praca zarobkowa za granicą (innego rodzaju niż umowa o pracę),
-
czas pracy osoby współpracującej z przedsiębiorcą,
-
służba w Straży Marszałkowskiej i Służbie Celno-Skarbowej.
Te zmiany mają na celu wyrównanie szans na rynku pracy oraz uznanie wkładu zawodowego osób, które pracowały poza tradycyjnym etatem.
Jak udokumentować nowy staż pracy?
Nowelizacja przewiduje jasne zasady dokumentowania okresów zawodowych. W zależności od rodzaju aktywności, konieczne będzie:
-
zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) – dla działalności zgłoszonych do ubezpieczeń,
-
dokumenty potwierdzające wykonywaną pracę – w przypadku prac za granicą lub aktywności niepodlegających obowiązkowi zgłoszenia.
Osoby, które chcą wykazać okresy sprzed wejścia w życie nowych przepisów, mają 24 miesiące od daty obowiązywania ustawy, by złożyć stosowne dokumenty.
Dlaczego zmiany w naliczaniu stażu są tak istotne?
Staż pracy ma kluczowe znaczenie w wielu aspektach życia zawodowego – od nabywania prawa do urlopu, przez świadczenia socjalne, aż po możliwość ubiegania się o awans lub stanowisko wymagające określonego doświadczenia.
W praktyce oznacza to, że osoby pracujące wcześniej na umowach cywilnoprawnych, które dotąd nie miały możliwości wykazania stażu, zyskają nowe możliwości rozwoju zawodowego i zabezpieczenia socjalnego.
Co jeszcze wprowadza nowelizacja?
Oprócz nowych form zaliczanych do stażu pracy, ustawa wprowadza również dodatkowe zapisy:
-
uznanie służby w Straży Marszałkowskiej,
-
uwzględnienie pracy w Służbie Celno-Skarbowej,
-
objęcie stażem okresów pracy wykonywanej za granicą, jeśli była to praca zarobkowa (choć niekoniecznie etatowa).
Dzięki temu więcej grup zawodowych będzie mogło realnie wykazać swoje doświadczenie i skorzystać z przysługujących im praw.
Podsumowanie: zmiany, które mają znaczenie
Nowe zasady naliczania stażu pracy to realna pomoc dla setek tysięcy osób, które do tej pory były pomijane w systemie. Od teraz:
- liczy się nie tylko etat,
- każda forma zarobkowania może zostać uwzględniona,
- osoby pracujące na własny rachunek, zleceniobiorcy czy freelancerzy zyskują formalne potwierdzenie stażu,
- zmiany obejmują także okresy sprzed wejścia w życie ustawy.
Nowelizacja stanowi ważny krok w kierunku sprawiedliwszego rynku pracy, gdzie doświadczenie nie zależy wyłącznie od rodzaju umowy, ale od faktycznego zaangażowania zawodowego.