Większość z nas, myśląc o pomocy ptakom zimą, koncentruje się na karmniku: ziarnach, słonince, orzechach. Tymczasem jest coś, co ma równie wielkie znaczenie jak pokarm – a często jest zupełnie pomijane. To woda. Tak, woda. Zimą dostęp do niej bywa ważniejszy niż pożywienie, a jej brak może prowadzić do odwodnienia, wychłodzenia, a nawet śmierci ptaków.
💧 Dlaczego ptaki potrzebują wody zimą?
W mroźne dni dostęp do ciekłej wody jest bardzo ograniczony – kałuże i zbiorniki są zamarznięte, a śnieg to słabe źródło nawodnienia. Choć ptaki potrafią zjeść śnieg, koszt energetyczny jego ogrzania w organizmie jest ogromny.
Brak wody = odwodnienie + spadek odporności + zwiększone ryzyko zamarznięcia.
Woda jest ptakom potrzebna nie tylko do picia, ale również do:
-
prawidłowego trawienia (np. suchych nasion),
-
regulacji temperatury ciała,
-
pielęgnacji piór (zwilżenie ułatwia czyszczenie).
🚨 Co się dzieje, gdy ptakom brakuje wody?
-
Zmniejsza się ich apetyt – organizm nie przyswaja suchych ziaren bez nawodnienia,
-
Są osłabione – szybciej tracą ciepło,
-
Częściej chorują – odwodnione ptaki mają słabszy układ odpornościowy,
-
Unikają karmnika, jeśli nie mają dostępu do wody – szukają innych miejsc.
❄️ Dlaczego śnieg to zła alternatywa?
Choć ptaki potrafią zjadać śnieg, to:
-
jego temperatura dodatkowo wychładza organizm,
-
zawiera niewiele wody w stosunku do objętości,
-
może być zanieczyszczony (np. solą drogową, spalinami),
-
zjadanie śniegu zwiększa zapotrzebowanie energetyczne, co przy zimowej diecie może prowadzić do szybszego wyczerpania rezerw tłuszczu.
✅ Jak pomóc ptakom w dostępie do wody zimą?
1. Ustaw miskę z wodą blisko karmnika
-
Wybierz płaską, stabilną podstawkę, np. ceramiczną lub metalową (ale nie cienką blachę – zamarza szybciej).
-
Codziennie uzupełniaj ciepłą (nie gorącą!) wodą.
2. Zabezpiecz wodę przed zamarzaniem
-
Umieść miskę na desce z wywierconymi otworami (lepsza izolacja),
-
Możesz włożyć do środka kamień – gromadzi ciepło i wolniej oddaje je do otoczenia,
-
Użyj podgrzewanej podstawki (jeśli masz dostęp do prądu – wiele sklepów zoologicznych oferuje podgrzewane poidła).
3. Nigdy nie dodawaj do wody soli, alkoholu ani cukru!
To bardzo niebezpieczne mity. Takie dodatki szkodzą ptakom – mogą powodować zatrucia, odwodnienie i uszkodzenia nerek.
🧠 Woda zimą – to też edukacja
Podawanie wody ptakom to:
-
świetna okazja do uczenia dzieci odpowiedzialności i regularności,
-
pretekst do rozmowy o cyklu wody w przyrodzie,
-
realna pomoc, która zwiększa szanse przetrwania ptaków bardziej niż dodatkowa garść ziaren.
🕒 Jak często wymieniać wodę?
-
Codziennie, najlepiej rano,
-
Jeśli temperatura spada mocno poniżej zera – nawet dwa razy dziennie,
-
Zawsze sprawdzaj, czy naczynie nie jest zamarznięte.
⚙️ Dodatkowe triki:
-
Wybierz ciemne naczynie – szybciej nagrzewa się na słońcu,
-
Postaw miskę na styropianowej podstawce – lepsza izolacja,
-
Zasłoń wodę od wiatru, ale nie chowaj jej w zaroślach (żeby ptaki miały dobrą widoczność),
-
Rozważ instalację niskonapięciowego podgrzewacza – bezpiecznego i energooszczędnego.
🔗 Źródło:
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP) – https://otop.org.pl/jak-pomagac/dokarmianie-ptakow/