„Brat chce się budować na działce mamy i kazał mi zrzec się spadku. ‘Ty i tak nic nie potrzebujesz’ - usłyszałam.” - pisze Aneta [LIST]

Aneta została zaproszona na obiad przez mamę i brata. Myślała, że to zwykłe rodzinne spotkanie, ale podczas rozmowy usłyszała, że ma „podpisać zrzeczenie się dziedziczenia”, bo brat planuje budowę domu na działce mamy. Kobieta czuje się zraniona i pominięta. Pyta: czy naprawdę musi rezygnować z przyszłego spadku, skoro mama jeszcze żyje?

✉️ LIST OD CZYTELNICZKI

Droga Redakcjo,

Napisanie tego listu dużo mnie kosztuje, bo temat dotyczy mojej najbliższej rodziny, ale po ostatnim spotkaniu z mamą i bratem czuję, że muszę poszukać pomocy i zrozumienia.

Mama mieszka sama na dużej działce. Ojciec odszedł od nas dawno temu i praktycznie nas nie wychowywał, a kilka lat temu zmarł. Dom rodzinny to jedyne, co mamy po latach życia w skromnych warunkach. Ja się wyprowadziłam, pracuję i radzę sobie, ale zawsze myślałam, że kiedyś ten dom i działka będą podzielone między mnie i brata.

Kilka dni temu mama zaprosiła mnie na obiad, niby zwykłe niedzielne spotkanie. Jednak po chwili okazało się, że to było zaplanowane „wystąpienie”. Brat wyciągnął dokumenty i powiedział, że:

„Chce się budować obok, a dla porządku powinnam zrzec się praw do majątku po mamie.”

Byłam w szoku. Zapytałam, dlaczego teraz, skoro mama żyje i nic nie jest podzielone. Usłyszałam, że:

„Tak będzie uczciwie, bo on zostaje na miejscu i będzie opiekował się mamą.”

A potem padło zdanie, które mnie najbardziej zabolało:

„Ty masz swoje życie, nie potrzebujesz tego domu.”

Wyszłam stamtąd z płaczem. Nigdy nie byłam chciwa. Nie oczekuję od mamy majątku, ale sam fakt, że brat i mama ustawili mnie pod ścianą i chcieli, żebym podpisała dokument, którego nawet nie pozwolono mi przeczytać… to było bardzo przykre.

Nie wiem, co mam zrobić. Czy mam obowiązek rezygnować z przyszłego spadku? Czy zrzeczenie się dziedziczenia jest nieodwracalne? Czy brat może się na mnie „obrazić”, jeśli odmówię? I czy mama może tak po prostu dać mu wszystko, a mnie pominąć?

Nie chcę kłótni, ale czuję się kompletnie zlekceważona.

Aneta

⚖️ ODPOWIEDŹ REDAKCJI

Pani Aneto, to, co Pani opisuje, to niestety bardzo częsta sytuacja — presja rodziny, która chce coś „załatwić”, zanim cokolwiek wynika z prawa. Przejdźmy krok po kroku do najważniejszych faktów.

✔️ 1. Nie ma Pani obowiązku zrzekać się dziedziczenia. Nigdy.

Zrzeczenie się dziedziczenia:

• jest dobrowolne,

• wymaga aktu notarialnego,

• jest nieodwracalne,

• dotyczy również Pani dzieci (!).

👉 Nikt nie ma prawa naciskać, wymuszać, ani oczekiwać podpisu.

✔️ 2. Mama żyje — więc NIE MA jeszcze spadku

To oznacza, że:

• nie można żądać rezygnacji,

• nie można żądać „oddam ci później”,

• nie można dzielić czegoś, co jeszcze nie podlega dziedziczeniu.

Z prawnego punktu widzenia rozmowa była bezpodstawna.

✔️ 3. Mama może przekazać bratu działkę — ale to JEJ decyzja, nie Pani

Jeśli mama chce:

• darować działkę bratu,

• ustanowić służebność,

• przekazać mu część nieruchomości,

to może to zrobić.

Ale:

➡️ Pani nie musi w tym uczestniczyć.

➡️ Nie potrzebują Pani zgody, ale nie mogą żądać Pani podpisów dotyczących Pani przyszłego spadku.

I co ważne:

👉 Jeśli mama daruje bratu działkę, w przyszłości może Pani żądać zachowku.

✔️ 4. Brat może się budować na działce mamy — ale nie ma to wpływu na Pani prawa

Mama może mu pozwolić się budować. Ale to nie odbiera Pani uprawnień spadkowych.

Po jej śmierci:

• może Pani dziedziczyć, jeśli nie zostanie Pani wydziedziczona (bardzo trudne do wykonania),

• może Pani ubiegać się o zachowek od wartości darowizn,

• nawet jeśli całość zostanie przepisana bratu — Pani ma prawo do pieniędzy.

✔️ 5. „Zrzeczenie się spadku” to jedno z NAJPOWAŻNIEJSZYCH oświadczeń w życiu

Wiele osób nie wie, że:

➡️ zrzeczenie się dziedziczenia dotyczy również dzieci i wnuków,

➡️ można to odwołać tylko nową umową z rodzicem (i tylko za ich życia),

➡️ po podpisaniu traci Pani prawo do spadku oraz zachowku.

To nie jest zwykła formalność.

✔️ 6. Może Pani spokojnie odmówić

I ma Pani pełne prawo powiedzieć:

„Nie zrzeknę się dziedziczenia. Jeśli mama chce przekazać coś bratu – to jej decyzja, ale ja nie będę podpisywać nieodwracalnych dokumentów.”

To w pełni zgodne z prawem.

⭐ PODSUMOWANIE

Pani Aneto:

✔️ nie musi Pani podpisywać zrzeczenia się dziedziczenia,

✔️ nikt nie ma prawa wymuszać takiej decyzji,

✔️ mama może przekazać bratu działkę, ale Pani nadal przysługuje zachowek,

✔️ brat budujący się na działce mamy nie ma wpływu na Pani prawa,

✔️ zrzeczenie się spadku jest poważne i nieodwracalne — nie warto podpisywać pod presją.

Informacja redakcyjna

Powyższy materiał ma charakter informacyjny i ogólny. Nie stanowi porady prawnej ani podatkowej i nie może zastąpić indywidualnej konsultacji ze specjalistą. Każda sytuacja spadkowa czy majątkowa może różnić się szczegółami, które mają kluczowe znaczenie dla interpretacji przepisów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie treści artykułu. W przypadku wątpliwości zawsze warto skonsultować się z notariuszem lub prawnikiem, który oceni konkretną sytuację i wskaże najlepsze rozwiązanie.

Drogie Czytelniczki i Czytelnicy, jeśli borykacie się z podobnymi dylematami lub innymi problemami, które chcielibyście podzielić się z nami, zachęcamy do napisania na adres [email protected]. Gwarantujemy pełną anonimowość i dyskrecję. Jesteśmy tu dla Was, by słuchać, doradzać i inspirować.