Zmiany w europejskiej gospodarce mogą nadejść szybciej, niż się spodziewaliśmy. Wszystko wskazuje na to, że już wkrótce do strefy euro dołączy nowy członek. Komisja Europejska kończy właśnie ocenę, która może otworzyć Bułgarii drogę do wspólnej waluty. Czy rzeczywiście od 2026 roku zapłacimy tam w euro?
Ocena Komisji Europejskiej: kluczowy raport już w czerwcu
Komisja Europejska zapowiedziała, że na początku czerwca 2025 roku opublikuje raport konwergencji dla Bułgarii. To kluczowy dokument, który ma potwierdzić, czy kraj spełnia wszystkie warunki niezbędne do przystąpienia do strefy euro. Według najnowszych danych, inflacja w Bułgarii spadła w kwietniu do poziomu 3,5 proc., co zbliża kraj do spełnienia kryteriów wymaganych przez UE.
Co musi spełnić kraj, by wejść do strefy euro?
Zgodnie z unijnymi przepisami, kraj chcący dołączyć do strefy euro musi spełnić tzw. kryteria konwergencji, czyli m.in.:
-
niską i stabilną inflację (maksymalnie o 1,5 pkt proc. wyższą od średniej trzech krajów z najniższą inflacją – w 2024 r. były to Irlandia, Włochy i Luksemburg),
-
deficyt budżetowy poniżej 3 proc. PKB,
-
stabilny kurs walutowy,
-
oraz utrzymanie stóp procentowych na zbliżonym poziomie do tych w strefie euro.
Polityczne napięcia: prezydent chce referendum
Mimo że bułgarski rząd deklaruje pełne wsparcie dla wejścia do strefy euro, na scenie politycznej nie brakuje przeciwników tego kroku. Prezydent Bułgarii Rumen Radew ogłosił w maju, że chce przeprowadzenia referendum, które mogłoby opóźnić przyjęcie euro. Twierdzi, że wprowadzenie wspólnej waluty może wywołać „szok cenowy” i uderzyć w oszczędności obywateli.
Zgodnie z analizą portalu Politico, szanse na dopuszczenie takiego głosowania są jednak znikome. Trybunał Konstytucyjny w Bułgarii już wcześniej uznał, że tego typu referendum byłoby sprzeczne z konstytucją.
Parlament i premier na "tak"
Stanowisko prezydenta nie zyskało większego poparcia w bułgarskim parlamencie. Zdecydowana większość partii popiera przyjęcie euro, a premier Rosen Żelazkow zapewnia, że państwo przygotowuje odpowiednie zmiany legislacyjne, aby chronić konsumentów po wejściu do strefy euro. Według niego obywatele nie muszą obawiać się o swoje pieniądze.
Odroczenie i powrót na ścieżkę integracji
Bułgaria miała pierwotnie dołączyć do strefy euro wcześniej, jednak proces został wstrzymany w 2023 roku z powodu zbyt wysokiej inflacji i kryzysu politycznego. W ciągu czterech lat w kraju aż siedmiokrotnie przeprowadzano wybory parlamentarne, co dodatkowo spowalniało reformy.
Obecnie sytuacja gospodarcza i polityczna uległa stabilizacji, a Bułgaria ponownie przybliżyła się do realizacji swojego celu.
Bułgaria – 21. członkiem strefy euro?
Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, Bułgaria może stać się 21. krajem należącym do strefy euro, a drugim – po Chorwacji – który dołączył do niej w ostatnich dziesięciu latach.
Warto przypomnieć, że już w 1997 roku bułgarski lew został powiązany z marką niemiecką, a po denominacji w 1999 – z euro. Taka polityka kursowa miała na celu zahamowanie inflacji i zapewnienie stabilności gospodarczej.
A co z Polską?
Choć temat wspólnej waluty co jakiś czas powraca również w Polsce, obecny rząd nie planuje szybkiego przyjęcia euro. Polska co prawda zobowiązała się do wstąpienia do strefy euro już w momencie przystąpienia do Unii Europejskiej, jednak brakuje zarówno politycznego konsensusu, jak i konkretnych działań w tym kierunku.
Eksperci podkreślają, że wprowadzenie euro wymaga stabilizacji wielu wskaźników makroekonomicznych, a także szerokiego poparcia społecznego – którego w Polsce wciąż nie ma. W najbliższych latach trudno więc spodziewać się podobnego kroku, jak ten, który planuje Bułgaria.