Brak sztućców dla pacjentów może brzmieć jak absurd, a jednak – jak informuje portal bezprawnik.pl – w niektórych polskich szpitalach takie sytuacje faktycznie się zdarzają. Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich napływają sygnały od osób, którym nie zapewniono podstawowych narzędzi do jedzenia. Pacjenci byli zmuszeni spożywać posiłki rękami lub organizować sztućce we własnym zakresie.
Nierówne standardy w różnych placówkach
Zgłoszenia te pokazują, że w polskich szpitalach nie ma jednolitych zasad. W jednych placówkach pacjent otrzymuje od razu komplet sztućców, w innych szpitalach personel sugeruje zabranie ich z domu, a bywa też, że pacjenci w ogóle nie są o tym informowani. Taki brak spójnych reguł może prowadzić do naruszenia godności i komfortu osób leczonych.
Godne traktowanie pacjenta
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pacjent ma prawo nie tylko do leczenia, lecz także do warunków umożliwiających godne spożywanie posiłków. Jak podkreśla Biuro RPO, żywienie pacjentów to świadczenie towarzyszące leczeniu, finansowane ze środków publicznych. Oznacza to, że szpital powinien zadbać nie tylko o sam posiłek, lecz również o możliwość jego spożycia w higienicznych i komfortowych warunkach – w tym o dostęp do czystych sztućców.
Ministerstwo Zdrowia: sztućce to obowiązek szpitala
W odpowiedzi na interwencję Rzecznika, Ministerstwo Zdrowia wskazało jednoznacznie, że w przypadku nagłej hospitalizacji to szpital ma obowiązek zapewnić pacjentowi niezbędne środki, w tym sztućce. Jeśli chory trafia na oddział nieprzygotowany, nie może z tego powodu ponosić konsekwencji.
Resort podkreślił też, że pacjent powinien – w miarę możliwości – mieć ze sobą środki higieny osobistej (np. ręcznik, mydło, szczoteczkę do zębów). Nie dotyczy to jednak sztućców, które są elementem świadczenia realizowanego przez szpital.
Interwencja RPO i kontrole NFZ
Po uzyskaniu stanowiska Ministerstwa, Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się także do Narodowego Funduszu Zdrowia, pytając, czy prowadzone były kontrole w zakresie wykorzystania środków przeznaczonych na żywienie pacjentów i zapewnienie im odpowiedniego wyposażenia.
Celem tych działań jest sprawdzenie, czy placówki prawidłowo gospodarują publicznymi pieniędzmi i przestrzegają obowiązujących standardów.
Wnioski dla pacjentów
-
pacjent nie ma obowiązku zabierania własnych sztućców do szpitala,
-
szpital powinien zapewnić narzędzia potrzebne do spożycia posiłku,
-
w razie nieprawidłowości pacjent może zgłosić problem personelowi medycznemu, a jeśli to nie przyniesie efektu – także do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Podsumowanie
Choć sytuacje, w których pacjent musi jeść rękami, nie są powszechne, to jednak same w sobie są niepokojące. Stanowisko Ministerstwa Zdrowia i interwencja RPO jasno pokazują, że obowiązek zapewnienia sztućców leży po stronie szpitala. To element godnego traktowania pacjenta, który nie może być traktowany jako drobnostka.