Choć 24 grudnia 2025 roku po raz pierwszy zyska status oficjalnego dnia wolnego od pracy, nie każdy pracownik będzie mógł spędzić ten czas z rodziną przy wigilijnym stole. Nowe przepisy wprowadzają istotne zmiany, ale też przewidują szereg wyjątków, o których warto wiedzieć. Sprawdź, kto może liczyć na wolne, a kto nadal będzie musiał pojawić się w pracy, oraz co grozi pracodawcom za nieprzestrzeganie zasad.
Wigilia jako dzień wolny – nie dla każdego pracownika
Po raz pierwszy w historii 24 grudnia 2025, czyli Wigilia Bożego Narodzenia, stanie się dniem ustawowo wolnym od pracy. Jednak mimo zmiany przepisów, nie wszyscy będą mogli spędzić ten dzień w domowym zaciszu.
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, w wielu sektorach praca w Wigilię wciąż jest legalna, a czasem wręcz konieczna.
Gdzie praca w Wigilię jest dozwolona?
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) przypomina, że pomimo ustanowienia Wigilii jako dnia wolnego, zgodnie z art. 151 Kodeksu pracy, istnieje szereg przypadków, w których świadczenie pracy w dni świąteczne jest dopuszczalne.
Pracować 24 grudnia mogą m.in.:
-
pracownicy służb medycznych i ratowniczych (np. szpitale, SOR-y, straż pożarna),
-
osoby zatrudnione w systemie pracy zmianowej,
-
osoby odpowiedzialne za remonty i naprawy techniczne,
-
pracownicy transportu publicznego i logistyki,
-
ochrona mienia i osób (np. agencje ochrony),
-
osoby związane z gastronomią i hotelarstwem,
-
pracownicy rolnictwa, hodowli i gospodarki komunalnej,
-
personel domów opieki, ośrodków pomocy społecznej, a także zakładów kultury, rekreacji i edukacji,
-
osoby zatrudnione w trybie pracy weekendowo-świątecznej (piątki–niedziele i święta).
Dla przedstawicieli tych zawodów Wigilia nie oznacza automatycznie dnia wolnego. Warto podkreślić, że jeśli tego dnia trzeba pracować, pracodawca jest zobowiązany zapewnić inny dzień wolny w zamian, najlepiej jeszcze w tym samym roku kalendarzowym.
Handel 24 grudnia – co wolno, a czego nie?
Nowe przepisy obejmują również sektor handlowy. Pracownicy sklepów z reguły nie będą pracować w Wigilię, ale i tutaj przewidziano istotne wyjątki, zawarte w ustawie z 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta.
Gdzie handel jest dozwolony 24 grudnia?
-
stacje paliw i apteki,
-
punkty związane z kulturą, sportem i turystyką (np. siłownie, muzea),
-
sklepy spożywcze prowadzone osobiście przez właścicieli,
-
kwiaciarnie, cukiernie, piekarnie, lodziarnie,
-
placówki z prasą, biletami, tytoniem, zakładami wzajemnymi,
-
sklepy internetowe i platformy e-commerce,
-
placówki pocztowe i hurtownie farmaceutyczne,
-
sklepy gastronomiczne, np. prowadzące sprzedaż jedzenia na wynos,
-
punkty na dworcach, lotniskach i w portach,
-
miejsca organizujące jarmarki, wydarzenia sezonowe i festyny.
Warto pamiętać, że zakaz handlu w Wigilię nie obowiązuje właścicieli sklepów, którzy prowadzą działalność osobiście lub z pomocą najbliższych (np. rodziny).
"Ważne! Zakaz pracy w handlu obejmuje nie tylko pracowników, ale też osoby zatrudnione w placówce handlowej na podstawie umów cywilnoprawnych."
Kary za nielegalne zatrudnianie w Wigilię
Mimo wyjątków zawartych w przepisach, zmuszanie pracowników do pracy 24 grudnia bez podstawy prawnej jest wykroczeniem. PIP przypomina, że przedsiębiorcy nieprzestrzegający przepisów muszą liczyć się z poważnymi konsekwencjami finansowymi.
Wysokość grzywien:
-
od 1 000 zł do 30 000 zł – za nielegalne zatrudnienie w dzień ustawowo wolny od pracy,
-
do 100 000 zł – jeśli dotyczy to zatrudnienia w handlu, mimo zakazu.
To oznacza, że dla firm nieopłacalne jest obchodzenie przepisów. Pracodawcy powinni rzetelnie zaplanować harmonogram pracy i uwzględnić prawo pracownika do odpoczynku, szczególnie w kontekście nowego ustawowego święta.
"W tym roku pracownicy skorzystają z nowego dnia ustawowo wolnego – Wigilii Bożego Narodzenia. Za nielegalne zobowiązanie do pracy w tym dniu grozi grzywna do 30 000 zł. Kara może być znacznie wyższa, gdy złamanie prawa dotyczy handlu – grzywna może wtedy sięgać do nawet 100 000 zł."- czytamy na stronie PIP.
Co jeszcze warto wiedzieć?
-
Wigilia 2025 przypada we środę, dlatego wiele osób może liczyć na dłuższy, świąteczny weekend.
-
W branżach objętych wyjątkami praca jest dozwolona tylko wtedy, gdy niezbędność wykonywania obowiązków w ten dzień można jasno uzasadnić.
-
Dla przedsiębiorców oznacza to potrzebę dostosowania wewnętrznych regulaminów do nowej rzeczywistości prawnej, która zaczyna obowiązywać już od tego roku.
Podsumowanie
Choć Wigilia Bożego Narodzenia od 2025 roku jest dniem wolnym od pracy, dla wielu zawodów oznacza to jedynie teoretyczną zmianę. Osoby zatrudnione w usługach medycznych, transporcie, gastronomii czy ochronie nadal mogą być zobowiązane do pracy.
Pracodawcy muszą jednak pamiętać o przepisach, które nakładają na nich obowiązki kompensacyjne i zabraniają zatrudniania bez podstawy prawnej. Ostatecznie nowe regulacje mają chronić pracownika, ale też wymagają świadomego zarządzania personelem po stronie firm.
źródło: www.pip.gov.pl