Jedna niepozorna data może sprawić, że emerytura nie wzrośnie przez cały rok. Takie sytuacje nie są jednostkowe – dotyczą tysięcy seniorów, którzy w 2026 roku mogą być pozbawieni waloryzacji. Wszystko przez mało znany zapis w ustawie. Sprawa trafiła do Sejmu dzięki petycji jednego z emerytów. Dokument pokazuje, że choć ZUS działa zgodnie z prawem, to wielu świadczeniobiorców realnie traci pieniądze – nawet dziesiątki tysięcy złotych.
Kluczowy jest 1 marca – „zła” data odbiera waloryzację
Waloryzacja emerytur odbywa się raz w roku – 1 marca. Problem pojawia się, gdy ktoś przechodzi na emeryturę tuż po tej dacie. Świadczenia przyznane po 1 marca nie podlegają waloryzacji w danym roku – nawet jeśli ktoś do tej pory pobierał inne świadczenie (np. pomostowe).
To właśnie przytrafiło się autorowi petycji. Przeszedł z emerytury pomostowej na powszechną 27 marca. Pomostówka została zwaloryzowana, ale już nowa emerytura – nie. Efekt? Przez 11 miesięcy pobierał niepodniesione świadczenie, mimo że formalnie był już emerytem powszechnym.
Kogo dotyczy luka w przepisach?
Według analiz, szczególnie narażeni na straty są:
-
osoby przechodzące z emerytury pomostowej na powszechną w marcu,
-
seniorzy urodzeni między 2 a 31 marca – nie „łapią się” na waloryzację,
-
osoby składające wniosek po 1 marca, choć formalnie spełniają warunki wcześniej,
-
ci, którym ZUS przyznaje nowe świadczenie po dacie waloryzacji.
Wszystko to dzieje się zgodnie z prawem, ale konsekwencje są poważne. Osoby dotknięte problemem nie tylko przez rok otrzymują niższą emeryturę, ale też mają niższą podstawę do kolejnych waloryzacji, co oznacza realne straty na długie lata.
Ile tracą seniorzy?
Wyliczenia autora petycji nie pozostawiają złudzeń. Oto przykład:
-
emerytura pomostowa: 3500 zł brutto,
-
waloryzacja 2026 roku: 4,88%, czyli ok. 170 zł podwyżki,
-
nowa emerytura przyznana po 1 marca: brak podwyżki,
-
miesięczna strata: ok. 205 zł,
-
rocznie: ponad 2200 zł,
-
po 10 latach: nawet 35–45 tys. zł mniej w portfelu seniora.
Różnice te wydają się na początku niewielkie, ale w perspektywie czasu stają się znaczące.
Co na to sądy? „Zgodne z prawem, ale niesprawiedliwe”
Choć sprawa wydaje się absurdalna, sądy wielokrotnie podkreślały, że ZUS działa legalnie. Kluczowe wyroki Sądu Najwyższego wskazują, że waloryzacji podlegają tylko te świadczenia, które istnieją w dniu 1 marca. To oznacza, że osoby przechodzące na emeryturę po tej dacie po prostu „wypadają” z waloryzacji. Sędziowie przyznają, że efekt może być niesprawiedliwy, ale… zgodny z ustawą.
Co proponuje petycja? Możliwe zmiany od 2026 roku
Autor petycji zaproponował konkretne rozwiązanie: możliwość objęcia waloryzacją nowej emerytury, jeśli osoba osiągnęła wiek emerytalny w marcu. Chodzi o to, by waloryzacja obejmowała także świadczenia przyznane po 1 marca, jeśli dana osoba skończyła 65 lat w tym samym miesiącu.
To drobna zmiana przepisów, ale mogłaby uchronić tysiące seniorów przed nieuzasadnioną stratą. Zwłaszcza tych, którzy przechodzą z emerytury pomostowej, wojskowej, mundurowej lub opóźniają złożenie wniosku z powodów proceduralnych.
Czy rząd zareaguje?
Choć petycja trafiła już do Sejmu, realne zmiany zależą wyłącznie od decyzji politycznej. Przepisy są jasne, ale nowelizacja ustawy mogłaby zlikwidować opisaną lukę. Warto śledzić rozwój sytuacji – bo jeśli nic się nie zmieni, w marcu 2026 kolejni seniorzy mogą usłyszeć: „Nie przysługuje Panu waloryzacja, bo zgłosił się Pan dzień za późno”.
Źródło: GazetaPrawna.pl, petycja BKSP-155-X-716/25